Sigrún Ósk Stefánsdóttir er ballettkennari í Listdansskóla Íslands sem og Danslistarskóla JSB. Hún byrjaði að æfa ballett ung að aldri við Ballettskóla Sigríðar Ármann og færði sig svo yfir í Listdansskólann. Árið 2013 hóf hún nám í Iwanson International School of Contemporary Dance í München, Þýskalandi og útskrifaðist þaðan árið 2015.
Hvernig viðbrögð hefur þú fengið/ færð þú þegar þú segir fólki að þú starfir sem dansari?
„Það er mjög misjafnt hvernig fólk bregst við þegar ég segi því að ég sé dansari/danskennari. Síðan ég var svona 10 ára hef ég verið í dansi af mikilli alvöru. Ég man að síðan hefur mér alltaf fundist vera mjög lítill skilningur almennt á hvað fellst í dansnámi og seinna dansi í heild sem listgrein. Í 8.-10. bekk fengu t.d. íþróttastrákarnir að sleppa íþróttum í skólanum af því þeir voru að æfa svo mikið utan skóla. Ég var að æfa a.m.k. jafn mikið og þeir og man að mamma barðist fyrir því að ég fengi að nota íþróttatímana í skólanum til að læra heima ef það var mjög mikið að gera. "
„Svo finnur maður mikið fyrir fordómum gagnvart dansi og í mínu tilfelli sérstaklega ballett. Oft snúast þessir fordómar um líkama dansara og hvort maður þurfi ekki að vera grindhoraður/ eða vera með anórexíu til að geta verið atvinnudansari. Mitt svar við því er að auðvitað þurfi dansarar að vera í toppformi, bara eins og íþróttafólk en það er nær ómögulegt að halda út margra klukkustunda þjálfun á hverjum degi ef maður nærir ekki líkamann. Sumum finnst líka í lagi að hafa skoðun á hvað maður setur á diskinn sinn… „ nú, dansarinn bara að leyfa sér? ” „mega dansarar alveg borða köku? ” , það finnst mér ótrúlega dónalegt."
„Svo hef líka rekist á að fólki finnist það mjög kúl að ég sé dansari/ danskennari. Það er mjög gaman en oft er það kúl af svo skrítnum ástæðum. T.d. segja margir „ég var einmitt í ballett þegar ég var lítil” eða „Já, barnið mitt var einmitt að byrja í ballettskóla. Það er svo krúttlegt.” Ok, geggjað, en ef einhver segist vera í verkfræði segir þú þá „ég var einmitt að kaupa Lego handa barninu mínu. Við erum búin að byggja hús saman?" Mér finnst það vanvirðing við mitt fagsvið að bera það saman við 5 ára krakka í bleikum kjól að skoppa um í ballettsal. Ég vinn af miklum áhuga, æfi mikið, rannsaka kennsluefnið mitt og legg mikinn metnað í allt sem tengist vinnunni minni, t.d. að skreyta búninga, kynnast nemendum, fara á námskeið í frítima o.s.frv. Ég er ekki eins og 5 ára barn í ballettskóla. Annað dæmi er að fólk spyr hvað ég er eiginlega að gera allan daginn „ertu þá bara að dansa allan daginn?…vá en gaman!!! :D ”. Já það er mjög gaman en það er líka erfitt andlega og líkamlega. Ég held oft að fólk geri sér ekki grein fyrir að listdans krefst rosalega mikils af manni. Maður þarf að muna sporin, muna leiðréttingar fyrir hvert spor, reyna alltaf að gera betur en síðast, nota vöðva sem margt fólk veit ekki einu sinni að eru til, kunna "basic" anatómíu mannslíkamans, ýta sér út fyrir þægindamörk líkamans og oft líka tilfinninga og láta þetta allt líta út fyrir að vera ekkert mál. Að ekki sé minnst á að þekkja helstu dansverk og höfunda og vera fljótur að tileinka sér nýja stíla."
„Það síðasta sem ég rekst á er að fólki bregður svolítið þegar ég uppljóstra því skammarlega leyndarmáli að ég er ekki einu sinni með háskólapróf. Og það sem verra er ég er ekki einu sinni í námi að vinna að því að fá mér gráðu. Ein frænka mín (sem er yndisleg og vildi mér bara vel) spurði hvort það væri ekki synd fyrir mig að fara bara í dansnám af því ég væri svo góður námsmaður. Mér finnst persónulega ekki synd að læra og starfa við það sem mér finnst áhugaverðast og skemmtilegast í heiminum, þvert á móti. Meira að segja núna þegar ég er að vinna mjög mikið, ég er ánægð í vinnunni, ég mæti í tíma þegar ég get og held mér við. Þá spyr fjölskyldan oft hvort mig langi nú ekki í nám, jafnvel bara fá mér kennsluréttindi? Ég velti fyrir mér hvort þeim liði betur ef ég væri í sömu vinnu, með svipuð laun og álíka ánægð, nema búin að eyða nokkrum árum og virkilega miklum pening í kennsluréttindi?"
„Svo finnur maður mikið fyrir fordómum gagnvart dansi og í mínu tilfelli sérstaklega ballett. Oft snúast þessir fordómar um líkama dansara og hvort maður þurfi ekki að vera grindhoraður/ eða vera með anórexíu til að geta verið atvinnudansari. Mitt svar við því er að auðvitað þurfi dansarar að vera í toppformi, bara eins og íþróttafólk en það er nær ómögulegt að halda út margra klukkustunda þjálfun á hverjum degi ef maður nærir ekki líkamann. Sumum finnst líka í lagi að hafa skoðun á hvað maður setur á diskinn sinn… „ nú, dansarinn bara að leyfa sér? ” „mega dansarar alveg borða köku? ” , það finnst mér ótrúlega dónalegt."
„Svo hef líka rekist á að fólki finnist það mjög kúl að ég sé dansari/ danskennari. Það er mjög gaman en oft er það kúl af svo skrítnum ástæðum. T.d. segja margir „ég var einmitt í ballett þegar ég var lítil” eða „Já, barnið mitt var einmitt að byrja í ballettskóla. Það er svo krúttlegt.” Ok, geggjað, en ef einhver segist vera í verkfræði segir þú þá „ég var einmitt að kaupa Lego handa barninu mínu. Við erum búin að byggja hús saman?" Mér finnst það vanvirðing við mitt fagsvið að bera það saman við 5 ára krakka í bleikum kjól að skoppa um í ballettsal. Ég vinn af miklum áhuga, æfi mikið, rannsaka kennsluefnið mitt og legg mikinn metnað í allt sem tengist vinnunni minni, t.d. að skreyta búninga, kynnast nemendum, fara á námskeið í frítima o.s.frv. Ég er ekki eins og 5 ára barn í ballettskóla. Annað dæmi er að fólk spyr hvað ég er eiginlega að gera allan daginn „ertu þá bara að dansa allan daginn?…vá en gaman!!! :D ”. Já það er mjög gaman en það er líka erfitt andlega og líkamlega. Ég held oft að fólk geri sér ekki grein fyrir að listdans krefst rosalega mikils af manni. Maður þarf að muna sporin, muna leiðréttingar fyrir hvert spor, reyna alltaf að gera betur en síðast, nota vöðva sem margt fólk veit ekki einu sinni að eru til, kunna "basic" anatómíu mannslíkamans, ýta sér út fyrir þægindamörk líkamans og oft líka tilfinninga og láta þetta allt líta út fyrir að vera ekkert mál. Að ekki sé minnst á að þekkja helstu dansverk og höfunda og vera fljótur að tileinka sér nýja stíla."
„Það síðasta sem ég rekst á er að fólki bregður svolítið þegar ég uppljóstra því skammarlega leyndarmáli að ég er ekki einu sinni með háskólapróf. Og það sem verra er ég er ekki einu sinni í námi að vinna að því að fá mér gráðu. Ein frænka mín (sem er yndisleg og vildi mér bara vel) spurði hvort það væri ekki synd fyrir mig að fara bara í dansnám af því ég væri svo góður námsmaður. Mér finnst persónulega ekki synd að læra og starfa við það sem mér finnst áhugaverðast og skemmtilegast í heiminum, þvert á móti. Meira að segja núna þegar ég er að vinna mjög mikið, ég er ánægð í vinnunni, ég mæti í tíma þegar ég get og held mér við. Þá spyr fjölskyldan oft hvort mig langi nú ekki í nám, jafnvel bara fá mér kennsluréttindi? Ég velti fyrir mér hvort þeim liði betur ef ég væri í sömu vinnu, með svipuð laun og álíka ánægð, nema búin að eyða nokkrum árum og virkilega miklum pening í kennsluréttindi?"
Hefur þú fundið fyrir muni á viðbrögðum fólks á Íslandi og erlendis?
„Já. Aðallega finnst mér Íslendingar einblína meira á hvort maður sé með gráðu í einhverju eða ekki. Og svo finnst mér almennt að fólk í útlöndum hafi meiri skilning á og beri meiri virðingu fyrir danslistinni. Oft finnst mér jafnvel eins og fólki á Íslandi langi bara að halda að allur dans sé asnalegur og tilgangslaus. Það orsakast líklega af því að við höfum ekki sterka danshefð hér á landi og að íslensk danslist hefur ekki verið nógu aðgengileg síðustu ár. Bæði hvað varðar listræna stefnu ( mörg dansverk sem eru sett upp um þessar mundir eru aðgengileg fyrir almenning að skilja, þótt dansfólki finnist þau kannski geggjuð ) og hvað varðar sýnileika í daglegu lífi. Við erum ekki nógu dugleg að auglýsa okkur. Ég tel það mjög mikilvægt fyrir allar listgreinar að hafa tengingu inn í daglegt líf fólks, vera “relatable” og dansinum mistekst það stundum."
Myndir þú segja að dans væri íþrótt eða listgrein?
„Dans er svo margbreytilegur og fellur auðveldlega inn í báða þessa flokka. En sá dans sem ég stunda er í mínum huga listgrein. Það er vegna þess að ég stunda ekki dans í þeim tilgangi að keppa og/ eða sýna fram á mína yfirburði á einhverju sviði. Ég stunda dans til að tjá mig, til að túlka einhverjar tilfinningar eða segja sögu. Fyrir mig er það mikilvægasta að áhorfandinn og ég upplifum eitthvað sem við hefðum ekki annars gert."
„Það væri samt mikil einföldun að líta fram hjá þeim líkamlegu kröfum sem dans gerir. Dansarar verja miklum tíma í að fullkomna líkamlega tækni og getu. Það er ekkert sem stendur í vegi fyrir að bera þá saman við topp íþróttamenn. Munurinn finnst mér vera sá að íþróttamaður æfir til að sigra andstæðing sinn í ákveðinni þraut/leik en dansari æfir til að geta eftir fremsta megni túlkað það sem honum/ danshöfundi liggur á hjarta."